Khả Năng Phục Hồi Trước Tấn Công Mạng trong Y Tế

Ở phần hai của series về ngành y tế, chúng ta đã nói về tác động tài chính của các cuộc tấn công mạng và lý do vì sao chúng có thể trở thành mối đe dọa mang tính “tồn vong” đối với bệnh viện.

Giờ đây, khi tầm quan trọng của khả năng phục hồi trước tấn công mạng (cyber resilience) đã rõ ràng, các phần tiếp theo sẽ đi vào những khung năng lực và phương pháp mới. Trước tiên, hãy tìm hiểu lý do vì sao cyber recovery cần một cách tiếp cận hoàn toàn khác biệt so với disaster recovery truyền thống.

Sức Mạnh của Sự Chuẩn Bị

Khi một tổ chức y tế trở thành nạn nhân của ransomware, những câu hỏi xuất hiện trong phòng họp ban giám đốc hoàn toàn khác so với các tình huống khắc phục thảm họa truyền thống.

Lãnh đạo buộc phải đối mặt với những câu hỏi khó:

• Kẻ tấn công xâm nhập bằng cách nào?

• Họ đã ở trong hệ thống bao lâu?

• Dữ liệu nào bị ảnh hưởng?

• Hệ thống nào còn đáng tin cậy?

• Loại malware nào đã bị cài vào?

Việc giải đáp những nghi vấn này đòi hỏi phân tích chuyên sâu, kéo dài thời gian ngừng hoạt động và làm xấu đi kết quả điều trị cho bệnh nhân. Như đã đề cập, các thống kê rất đáng lo ngại: ransomware làm tăng tỷ lệ tử vong thêm 28%, số lỗi y khoa tăng 30%, và thời gian phục hồi trung bình kéo dài 2–3 tuần, thậm chí hơn.

Cyber Resilience trong Y Tế: Một Sự Chuyển Dịch Tư Duy

Đối với các đơn vị y tế, cyber resilience không chỉ là khả năng khôi phục kỹ thuật. Nó phản ánh năng lực duy trì hoạt động chăm sóc bệnh nhân ngay cả khi đang đối mặt với mối đe dọa mạng chủ động.

Tổ chức cần chấp nhận thực tế: phòng thủ không thể luôn thành công, tấn công là điều tất yếu, và quan trọng nhất là phải chuẩn bị phục hồi dù có nhiều điều chưa biết và chưa chắc chắn. Trọng tâm là giảm thiểu thời gian “mất niềm tin” vào hệ thống sau sự cố.

Để đạt được mức độ cyber resilience này, cần một nền tảng chiến lược:

1. Xác định “Bệnh viện khả dụng tối thiểu” – Minimum Viable Hospital (MVH)

Không thể khôi phục toàn bộ ứng dụng ngay lập tức sau tấn công. MVH xác định các ứng dụng quan trọng nhất để duy trì hoạt động cốt lõi trong thời gian tạm thời cho đến khi có thể khôi phục đầy đủ. Nội dung này sẽ được phân tích sâu hơn trong phần tiếp theo.

2. Backup bất biến và có khả năng sống sót (Immutable & Survivable Backups)

Để khôi phục MVH nhanh chóng, cần có backup bất biến của các ứng dụng cốt lõi — những bản sao không thể chỉnh sửa, xoá, mã hóa kể cả khi tài khoản quản trị bị xâm nhập.

Theo Rubrik Zero Labs, 96% cuộc tấn công ransomware cố xâm nhập vào hệ thống backup, và 74% trong số đó thành công một phần.
Khi backup bị vô hiệu hóa, chi phí phục hồi tăng gấp 8 lần.

3. Khả năng “Find Clean” – Tìm bản backup sạch

Trong phục hồi ransomware, điều bạn không khôi phục quan trọng hơn thứ bạn khôi phục. Kẻ tấn công có thể đã ở trong hệ thống hàng tháng, để lại backdoor, malware, remote tool. Backup có thể đã thu thập cả những thành phần độc hại này.

Vì vậy, cần khả năng:

• Quét backup mà không cần restore trước

• Tìm IOC, hash, YARA rule

• Đánh giá quy mô lây nhiễm (blast radius)

4. Môi trường sạch & Phục hồi được điều phối (Orchestrated Recovery)

Khả năng phục hồi phụ thuộc vào:

• Môi trường cách ly (ví dụ: IRE – Isolated Recovery Environment)

• Quy trình truy cập giới hạn

• Khôi phục AD và các dịch vụ hạ tầng ở trạng thái sạch

• Runbook phục hồi ứng dụng

IRE đảm bảo bạn khôi phục vào môi trường sạch hoàn toàn, tránh tái nhiễm trong khi vẫn tiếp tục điều tra forensics ở môi trường production.

Vì Sao Disaster Recovery Truyền Thống Không Còn Hiệu Quả?

Mặc dù đã nhiều thập kỷ lập kế hoạch DR chỉn chu, thực tế cho thấy các phương án DR truyền thống vô tác dụng trước ransomware. Vì sao?

Vì loại thảm họa này không giống với những gì 20 năm qua chúng ta chuẩn bị.

DR truyền thống tập trung vào các sự kiện vật lý như cháy nổ, động đất, mất điện, thiên tai — nơi mức độ tin cậy của hệ thống vẫn được giữ nguyên.

Nhưng với cyber attack:

• Cơ sở hạ tầng vẫn còn đó

• Mọi thành phần bên trong đều không còn đáng tin

• Không có thiệt hại vật lý rõ ràng

• Điều tổ chức mất là niềm tin vào toàn bộ hệ sinh thái IT

So Sánh Cyber Recovery và Disaster Recovery

Rubrik Có Thể Hỗ Trợ Như Thế Nào?

Rubrik được xây dựng để xử lý các mối đe dọa mạng hiện đại, với immutability là nền tảng cốt lõi:

1. Zero Trust Data Security

• Backup bất biến, không thể xoá hoặc mã hóa

• Hạ tầng cô lập, cứng hóa

• Vẫn hoạt động ngay sau tấn công

2. Bảo vệ toàn diện

• Ứng dụng, dữ liệu, danh tính, on-prem, cloud, SaaS

• Healthcare Dashboard giúp theo dõi bảo vệ EMR trong một pane duy nhất

3. Threat Analytics mạnh mẽ

• AI phát hiện bất thường

• Threat hunting tích hợp

• Xác định blast radius và snapshot nhiễm

• Đảm bảo dữ liệu khôi phục là sạch

4. Khả năng phục hồi nhanh, tự động hóa

• Orchestration giúp giảm downtime

• Restore theo nhóm ứng dụng, dataset hoặc file riêng lẻ

• Khôi phục vào IRE dễ dàng

• Hỗ trợ khôi phục Active Directory ở trạng thái sạch

Cuối cùng, kẻ tấn công ngày càng học hỏi nhanh và chia sẻ kinh nghiệm lẫn nhau. Trong khi đó, đội ngũ phòng thủ lại bị giới hạn bởi ngân sách đào tạo, khối lượng công việc, và khó khăn khi chia sẻ thông tin công khai.

Đây là lý do tổ chức cần làm việc chặt chẽ với vendor để hiểu rõ:

• Họ đã học được gì?

• Họ xử lý các vấn đề gặp phải ra sao?

• Vì sao sản phẩm được thiết kế theo cách đó?

Cyber resilience phải bắt đầu trước khi sự cố xảy ra — với sự hiểu biết đúng đắn về kịch bản cần chuẩn bị, những điểm khác biệt so với DR truyền thống, và những công nghệ cần triển khai ngay từ hôm nay. Liên hệ với CSC Distribution để tìm hiểu thêm về Rubrik một giải pháp Cyber Resilient hàng đầu trên thế giới.